Periodic Table PDF Download आवर्त सारणी Periodic Table Of Elements

Periodic Table आवर्त सारणी : Mendal Periodic Law and Original Periodic table PDF Download के साथ मेण्ड़लीफ का आवर्त नियम, मेण्ड़लीफ की मूल आवर्त सारणी के मुख्य लक्षण, आधुनिक आवर्त नियम, Medal’s Law तथा अन्य बहुत सी जानकारी आज के इस लेख के माध्यम से हम आपको आवर्त साऱणी Periodic Table के बारे में जानकारी देगे तथा नीचे हमने Periodic Table PDF Format मे भी प्रस्तुत कि हुई है, आप उसे भी Free Download Period Table कर सकते है। मेण्ड़लीफ की लघु रूप आवर्त सारणी के दोष, दीर्घाकार आवर्त सारणी (Long Form Periodic Table)।आदि से सम्बन्धित प्रश्नो की जानकारी के लिए हमारे इस लेख को ध्यान से पढ़े और इन्हे याद करलें क्यों की यहाँ से कई बार प्रश्नों को पूछ लिया जाता है। यदि आप इस पढें रहेंगे तो इससे सम्बन्धित प्रश्नो के उत्तर आप आसानी से दे लेंगे।

MENDAL RULES PERIODIC TABLE

Periodic Table

Periodic Table का विकास। तत्वों का धातुओं और अधातुओं में वर्गीकरण, तत्वों का त्रिकों (Triads) में वर्गीकरण, न्यूलैण्ड़ का अष्टक नियम, मेंण्ड़लीफ का आवर्त नियम और मूल आवर्त सारणी (Mendeleev Periodic Law and Original Periodic table), मेण्ड़लीफ का आवर्त नियम, मेण्ड़लीफ की मूल आवर्त सारणी के मुख्य लक्षण, आधुनिक आवर्त नियम, मेंण्ड़लीफ की लघु रूप आवर्त सारणी का संशोधित रूप, मेण्ड़लीफ की लघु रूप आवर्त सारणी के गुण (लाभ) के बारे मे नीचे एक एक जानकारी हिन्दी मे विस्तार से उपलब्ध है।

Development of The Periodic Table आवर्त सारणी का विकास

बहुत समय पहले से वैज्ञानिक तत्वों को एक क्रमबध्द और सरल रूप में व्यवस्थित करने का प्रयास करते रहे है। इस दिशा में डॉबेराइनर (1817), जे. ए. आर. न्यूलैण्ड़ (1864), ड़ी. आई. मेन्डेलीफ (1869) और लोथर मेयर (1870) के योग दान अत्यंत महत्वपूर्ण है।

तत्वों का प्रथम आवर्ती वर्गीकरण रशियन वैज्ञानिक मेन्डेलीफ की देन है। आधुनिक आवर्त सारणी मेन्ड़ेलीफ द्वारा प्रस्तुत आवर्त सारणी का ही आधुनिक रूप है।

TRICK TO LEARN PERIODIC TABLE आवर्त सारणी

Metals And Non-Metals Periodic Table

सर्वप्रथम तत्वों को धातु और अधातु दो वर्गों में बाँटा गया, धातु वे होते है। जिनमें निम्नलिखित गुण होतें हैं-

  • धात्विक चमक (Metallic Luster)
  • उच्च ऊष्मा चालकता
  • उच्च विद्युत चालकता
  • ऑक्साइड़ों की क्षारकीय प्रकृति।
👉 सोडियम, कॉपर, सिल्वर, जिंक गोल्ड, आइरन, निकैल आदि धातु है।
👉 सल्फर, फॉस्फोरस, कार्बन, आयोडीन आदि अधातु है। अधातु भंगुर होतें है। इनके आक्साइस प्रायः अम्लीय होते है।

कुछ तत्व ऐसे भी होंते है। जिनमें धातु तथा अधातु दोनो के गुण पायें जाते है। जैसे- सिलिकान, जर्मेनियम, ऑर्सेनिक, एन्टिमनी और टैल्यूरियम उपधातु है।

तत्वों का त्रिकों (Triads) में वर्गीकरण

डॉबेराइनर नें 1817 में तत्वो का त्रिकों का नियम दिया।

न्यूलैण्ड का अष्टक नियम

न्यूलैण्ड़ ने 1864 में अष्टक नियम दिया।

मेन्डेलीफ का आवर्त नियम

19 उन्नीसवीं शताब्दी के मध्य में महान  वैज्ञानिक मेन्डेलीफ ने 1869 में तत्वों और उनके यौगिकों के तुलनात्मक अध्ययन से बताया कि ” तत्वों  के गुण उनके परमाणु भारों के आवर्ती फलन है।”  इसें Mendelliff’s की आवर्त नियम कहते है।

Modern Period Rule आधुनिक आवर्त नियम

रेड़ियोऐक्टिवता, समस्थानिकों, समभारिकों और परमाणु नाभिकों की खोंजो एवं मोज्ले और चैड़विक ने बताया की तत्वों का मूल लक्षण परमाणु क्रमांक न की परमाणु भार। यह देखते हुए मेंन्डेलीफ के आवर्त नियम में परिवर्तन किया गया।

periodic table

एच. जी. जे. मोज्ले (1913) द्वारा प्रस्तुत आधुनिक आवर्त नियम के अनुसार,” तत्वों के गुण उनके परमाणु क्रमांको के आवर्ती फलन है।

मेन्डेलीफ की लघु रूप सारणी के मुख्य लक्षण

  1. मेन्डेलीफ की संशोंधित आवर्त सारणी में तत्व परमाणु  क्रमांकों के बढते हुए क्रम से दस क्षैतिज पंक्तियों में रखे गये है। इस क्षैतिज पंक्तियों को श्रेणियाँ (Series) कहतें है।
  2. तत्वों की दस श्रेणियों सात क्षैतिज कॉलम और नौ खड़े कॉलम में बांटी गयी है। सात क्षैतिज कॉलमों को आवर्त  या पीरियड ( Period) और नौ खडें कॉलम को वर्ग या ग्रुप (Group) कहतें है।
  3. प्रत्येक आवर्त का प्रथम तत्व क्षार धातु और अन्तिम तत्व अक्रिय गैस है।
  4. एक आवर्त के आगे की ओर जाने पर तत्वों के गुण बदलते जाते है। इस लक्षण को तत्वों के गुणों की आवर्तिता (Periodicity) कहतें है।

Periodic Table PDF

Periodic TableDetails
QualityFull HD
Size200 kb
LanguageHindi
ImportantAll Elements

Periodic Table Download

32 Column Periodic table

An ideal choice for a poster wall of your classroom: The periodic table of the chemical elements arranged in 32 columns.

Empty tables of the periodic system

उपलब्ध pdf मे सभी तत्वो के स्थान को खाली रखा गया है, जिसकी मदद से आप इसे डाउनलोड करके इसे प्रिंट करके सरलतम रुप से इसके उपलब्ध नाम लिखकर सही आकलन समझ सकते है। The PDF file contains three blank periodic tables useful for student work. One contains only symbols and you need to write in the names of the elements.

Printable periodic table

नीचे दिए गए आवर्त सारणी रंगो मे उपलब्ध है, आप सरलतम रुप से Colorful Format मे Periodic Table डाउनलोड कर सकत है।

Modern Periodic Table Important Questions

Que . आधुनिक आवर्त नियम क्या है?
Ans . आधुनिक आवर्त नियमः- तत्वों के भौतिक एवं रासायनिक गुण इसके परमाणु संख्या के आवर्त फलन होते हैं।
Que . आधुनिक आवर्त सारणी क्या है?
Ans. आधुनिक आवर्त सारणी – तत्वों के परमाणु संख्या के बढ़ते क्रम में सजाने पर एक सारणी प्राप्त होती है, उसे आधुनिक आवर्त सारणी कहते हैं।
Que. आवर्त तथा वर्ग क्या है?
Ans. आवर्तः– तत्वों को परमाणु भार के वृद्धि क्रम में क्रमबद्ध करने पर कुछ क्षैतिज कतारें प्राप्त होती हैं, उन्हें आवर्त कहते हैं।
वर्गः– आवर्त नियम के अनुसार तत्वों को परमाणु भार के वृद्धि क्रम में क्षैतिज कतारें में सजाने पर समान गुण वाले तत्व एक ही उर्ध्वाधर काॅलम में उपस्थित रहते हैं, उस उर्ध्वाधर काॅलम को वर्ग कहते हैं।
Que . मेंडलीफ के आवर्त सारणी में कुल कितने आवर्त तथा वर्ग थे?
Ans. मेंडलीफ के आवर्त सारणी में कुल 7 आवर्त तथा 8 वर्ग थे।
Que . उपवर्ग क्या है?
Ans. उपवर्गः– प्रथम वर्ग से सातवें वर्ग को दो भागों में बाँटा गया है, जिन्हें उपवर्ग A तथा उपवर्ग B कहते हैं। प्रत्येक उपवर्ग के तत्वों में समानता पायी जाती है। आठवें तथा 0 वर्ग का उपवर्ग में नहीं बाँटा गया है।
Que . अति लघु आवर्त क्या है?
Ans. अति लघु आवर्तः– प्रथम आवर्त में केवल दो तत्व H तथा He रखे गये हैं। यह आवर्त सारणी का सबसे छोटा आवर्त है। इसे अति लघु आवर्त कहते हैं।
Que . द्वितीय आवर्त में कितने तत्व होते हैं?
Ans. द्वितीय आवर्त में कुल आठ तत्व Li, Be, B, C, N, O, F तथा Ne हैं। इसे लघु आवर्त कहते हैं।
Que . द्वितीय आवर्त में कौन-कौन से तत्व धातु हैं?
Ans. द्वितीय आवर्त में Li तथा Be धातु है।
Que . द्वितीय आवर्त में कौन-कौन से तत्व अधातु हैं?
द्वितीय आवर्त में B, C, N, O, F तथा Ne अधातु हैं।
Que . तृतीय आवर्त में कितने तत्व होते हैं?
तृतीय आवर्त में Na, Mg, Al, Si, P, S, Cl तथा Ar कुल आठ तत्व हैं। इस आवर्त को लघु आवर्त कहते हैं।
Que . तृतीय आवर्त में कौन-कौन से तत्व धातु हैं?
तृतीय आवर्त में Mg तथा Al धातु हैं।
Que . तृतीय आवर्त में कौन-कौन से तत्व अधातु हैं?
तृतीय आवर्त में Na, Si, P, S, Cl तथा Ar अधातु हैं।
Que . तृतीय आवर्त में कौन-कौन से तत्व ठोस तथा गैसें हैं?
तृतीय आवर्त में P तथा S ठोस हैं एवं Cl तथा Ar गैसें हैं।
Que . आवर्त सारणी में कुल कितने वर्ग हैं?
आवर्त सारणी में कुल 9 वर्ग हैं।
Que . सामान्य वर्ग किसे कहते हैं?
आवर्त सारणी में प्रथम वर्ग सातवें वर्ग को सामान्य वर्ग कहते हैं।
Que . संक्रमण वर्ग किसे कहते हैं?
आवर्त सारणी में आठवें वर्ग को संक्रमण वर्ग कहते हैं।
Que . निष्क्रिय वर्ग किसे कहते हैं?
आवर्त सारणी में नवें वर्ग को निष्क्रिय वर्ग या शून्य वर्ग कहते हैं।
Que . शून्य वर्ग में किन-किन गैसों को रखा गया है?
शून्य वर्ग में He, Ne, Ar, Kr, Xe तथा Rn गैसों को रखा गया है।
Que . आदर्श तत्व किसे कहते हैं?
शून्य वर्ग में रखे गये तत्वों को आदर्श तत्व कहते हैं।
Que . दुष्ट तत्व किसे कहते हैं?
हाइड्रोजन को दुष्ट तत्व कहते हैं।
Que . हाइड्रोजन को किस वर्ग में रखा गया है? और क्यों?
हाइड्रोजन को प्रथम वर्ग के उपवर्ग A के क्षारीय धातुओं के साथ तथा VII वर्ग के उपवर्ग B में हैलोजन के साथ रखा गया है क्योंकि इसका गुण क्षारीय धातुओं तथा हैलोजन दोनों से मिलता है।
Que . क्षारीय धातुएं किसे कहते हैं?
क्षारीय धातुएं:- प्रथम वर्ग के उपवर्ग A के तत्वों Li, Na, K, Rb, Cs तथा Fr को क्षारीय धातुएं कहते हैं।
Que . हैलोजन्स किसे कहते हैं?
हैलोजन्सः- सातवें वर्ग के उपवर्ग B में उपस्थित F, Cl, Br, I तथा At को हैलोजन्स कहते हैं।
Que . सेतु तत्व किसे कहते हैं?
शून्य वर्ग के निष्क्रिय गैसों को सेतु तत्व कहते हैं।
Que . प्रारूपिक तत्व किसे कहते हैं?
प्रारूपिक तत्वः- वे तत्व जो प्रकृति में प्रचूर परिमाण में पाये जाते हैं तथा इनका प्रकृति तथा गुण भी निश्चित होता है, इन्हें विशिष्ट या प्रारूपिक तत्व या सामान्य तत्व कहते हैं।
Que . आवर्त सारणी में तत्वों के गुणों की आवर्तता क्या है? तथा इसके क्या कारण हैं?
आवर्तताः– परमाणु संख्या के वृद्धि क्रम में तत्वों को सजाने पर एक निश्चित अवधि के बाद गुणों की पुनरावृत्ति होती है, इसे ही आवर्तता कहते हैं।
आवर्तता के कारणः- तत्वों को बढ़ते हुये परमाणु क्रमांक के आधार पर सजाने से एक निश्चित अवधि के पश्चात् उनके बाहरी कोश में समान इलेक्ट्रानिक विन्यास की गयी।

Periodic Table Questions

Periodic Table के साथ आप नीचे Chemistry GK Multiple Choice Question लेकर आयें है। जिसमें हमने प्रश्नों के उत्तर को छिपाया हुआ है। पहले आप इसे पढें, इसके पढने के बाद आप सही उत्तर का चुनाव करें और सोंचे कि कौन सा उत्तर इस प्रश्न का होगा। अगर तब भी आपको अपने प्रश्न का उत्तर न में तो आप क्लिक करके प्रश्न के उत्तर को देख सकतें है। ऐसा करने से आपको हमने  जो भी प्रश्न दिया है। उसके उत्तर याद हो जायेंगे। जैसा की आप जानतें है। कि इस समय के होेने वाले Exam में अधिकतर प्रश्न Chemistry से पूँछे जातें है। इस लिए Chemistry के प्रश्नों को तैयार करने के लिए आप हमारे इस लेख को ध्यान से अंत तक पढें।

🙇दही में किस प्रकार का अम्ल पाया जाता है ?

  1. लैक्टिक अम्ल
  2. साइट्रिक अम्ल
  3. ऑक्जेलिक अम्ल
  4. अन्य

[su_spoiler title=”Show Answer” style=”fancy” icon=”caret”]Correct Answer : लैक्टिक अम्ल[/su_spoiler]

🙇किसी अम्ल में मुख्य रूप से एक परमाणु अवश्य मौजूद रहता है जो धातु से अभिक्रिया कर एक गैस उतपन्न करता है ।

  1. हाइड्रोजन
  2. ऑक्सीजन
  3. नाइट्रोजन
  4. अमोनिया

[su_spoiler title=”Show Answer” style=”fancy” icon=”caret”]Correct Answer : हाइड्रोजन[/su_spoiler]

🙇वे पदार्थ जिनके स्वाद खट्टा होते हैं और जो नीले लिटमस के घोल को लाल बनाता है, कहा जाता है ?

  1. अम्ल
  2. लवण
  3. भस्म
  4. क्षारक

[su_spoiler title=”Show Answer” style=”fancy” icon=”caret”]Correct Answer : अम्ल[/su_spoiler]

🙇जल में घुलनशील भस्म क्या कहलाते हैं ?

  1. क्षारक
  2. क्षार
  3. संक्षारण
  4. क्षरण

[su_spoiler title=”Show Answer” style=”fancy” icon=”caret”]Correct Answer : क्षार[/su_spoiler]

🙇निम्न में कौन प्रबल अम्लीय हैं ?

  1. pH = 7
  2. pH = 14
  3. pH = 0
  4. pH = 3

[su_spoiler title=”Show Answer” style=”fancy” icon=”caret”]Correct Answer : pH = 0[/su_spoiler]

🙇लिटमस रंजक बैंगनी रंग का होता है, जो निकला जाता है ?

  1. लाल
  2. लाइकेन
  3. पत्ता गोभी हल्दी
  4. पेटुनिया फूल

[su_spoiler title=”Show Answer” style=”fancy” icon=”caret”]Correct Answer : लाइकेन[/su_spoiler]

🙇शुष्क बुझा हुआ चूना पर क्लोरीन गैस की क्रिया से कौन -सा पदार्थ बनता है ?

  1. कैल्सियम क्लोराइड
  2. विरंजक चूर्ण
  3. हाइड्रोक्लोरिक अम्ल
  4. जल

[su_spoiler title=”Show Answer” style=”fancy” icon=”caret”]Correct Answer : विरंजक चूर्ण[/su_spoiler]

🙇हल्दी, लिटमस पत्र आदि किस प्रकार का सूचक है ?

  1. संश्लेषित
  2. प्राकृतिक
  3. प्राकृतिक एंव संश्लेषित
  4. अन्य

[su_spoiler title=”Show Answer” style=”fancy” icon=”caret”]Correct Answer : प्राकृतिक[/su_spoiler]

🙇अपच का उपचार करने के लिए निम्न में से कौन औषधि का उपयोग होता है ?

  1. एन्टैसिड
  2. एंटीबायोटिक
  3. एनालजेसिक
  4. एंटीसेप्टिक

[su_spoiler title=”Show Answer” style=”fancy” icon=”caret”]Correct Answer : एन्टैसिड[/su_spoiler]

🙇निम्न में कौन ऑक्सीकरण नहीं है ?

  1. दहन
  2. अवक्षेपण
  3. भोजन का पचना
  4. श्वसन

[su_spoiler title=”Show Answer” style=”fancy” icon=”caret”]Correct Answer : अवक्षेपण[/su_spoiler]

🙇जिंक तथा लेड, कॉपर की अपेक्षा ?

  1. कम क्रियाशील है
  2. अधिक क्रियाशील है
  3. समान क्रियाशील है
  4. अन्य

[su_spoiler title=”Show Answer” style=”fancy” icon=”caret”]Correct Answer : अधिक क्रियाशील है[/su_spoiler]

🙇अंगूर का किण्वन करना एक ?

  1. रासायनिक परिवर्तन है
  2. भौतिक परिवर्तन है
  3. रासायनिक और भौतिक परिवर्तन दोनों है
  4. अन्य

[su_spoiler title=”Show Answer” style=”fancy” icon=”caret”]Correct Answer : भौतिक परिवर्तन[/su_spoiler]

🙇मैग्नीशियम के रिबन के दहन होने पर किस प्रकृति का लौ उत्सर्जित होता है ?

  1. लाल और चमकदार
  2. नीला चमकदार
  3. श्वेत चमकदार
  4. हरा चमकदार

[su_spoiler title=”Show Answer” style=”fancy” icon=”caret”]Correct Answer : श्वेत चमकदार[/su_spoiler]

🙇सिरका में कौन-सा अम्ल पाया जाता है ?

  1. लैक्टिक अम्ल
  2. साइट्रिक अम्ल
  3. मेथैनॉइक अम्ल
  4. एसीटीक अम्ल

[su_spoiler title=”Show Answer” style=”fancy” icon=”caret”]Correct Answer : एसीटीक अम्ल[/su_spoiler]

🙇निम्न में कौन विजातीय यौगिक है ?

  1. प्लास्टर ऑफ पेरिस
  2. खड़िया
  3. संगमरमर
  4. चूना पत्थर

[su_spoiler title=”Show Answer” style=”fancy” icon=”caret”]Correct Answer : प्लास्टर ऑफ पेरिस[/su_spoiler]

🙇नींबू के रस का pH मान लगभग होता है ?

  1. 10 है
  2. 2.2 है
  3. 12 है
  4. 14 है

[su_spoiler title=”Show Answer” style=”fancy” icon=”caret”]Correct Answer : 2.2 है[/su_spoiler]

🙇मधुमक्खी के डंक मारने पर किस पदार्थ से उपचार करना लाभकारी है?

  1. बेकिंग सोडा
  2. सोडियम कार्बोनेट
  3. सोडियम क्लोराइड
  4. अन्य

[su_spoiler title=”Show Answer” style=”fancy” icon=”caret”]Correct Answer : बेकिंग सोडा[/su_spoiler]

🙇मुँह साफ करने के लिए किस प्रकार के मंजन का व्यवहार करना चाहिए जिससे कि दंतक्षय रोका जा सके ?

  1. अम्लीय दंतमंजन
  2. क्षारकीय दंतमंजन
  3. उदासीन दंतमंजन
  4. सभी

[su_spoiler title=”Show Answer” style=”fancy” icon=”caret”]Correct Answer : क्षारकीय दंतमंजन[/su_spoiler]

🙇निम्न में कौन अधातु विद्युत का सुचालक है ?

  1. ग्रेफाइट
  2. कॉपर
  3. सल्फर
  4. हीरा

[su_spoiler title=”Show Answer” style=”fancy” icon=”caret”]Correct Answer : ग्रेफाइट[/su_spoiler]

🙇निम्न में से किस धातु को चाकू से काटा जा सकता है ?

  1.  मैग्नेशियम
  2. सल्फर
  3. सोडियम
  4. क्रोमियम

[su_spoiler title=”Show Answer” style=”fancy” icon=”caret”]Correct Answer : सोडियम[/su_spoiler]

🙇कार्बन का कौन-सा अपरूप अधिक कठोर होता है ?

  1. ग्रेफाइट
  2.  हीरा
  3. कोयला
  4. काजल

[su_spoiler title=”Show Answer” style=”fancy” icon=”caret”]Correct Answer : हीरा[/su_spoiler]

🙇कॉपर को वायु में जलाने पर कौन सा यौगिक बनता है ?

  1. कॉपर हाइड्रॉक्साइड
  2. कॉपर हाइड्राइड
  3. कॉपर ऑक्साइड
  4. कुछ नहीं

[su_spoiler title=”Show Answer” style=”fancy” icon=”caret”]Correct Answer : कॉपर ऑक्साइड[/su_spoiler]

🙇सिलिका क्या है ?

  1. उपधातु
  2. धातु
  3. अधातु
  4.  इनमें से कोई नहीं

[su_spoiler title=”Show Answer” style=”fancy” icon=”caret”]Correct Answer : उपधातु[/su_spoiler]

🙇धातुओं को पीटकर पत्तर बनाना आसान है । यह धातु के किस गुणधर्म को बतलाता है ?

  1. कठोरता
  2. आघातवर्ध्यता
  3. चालकता
  4. सक्रियता

[su_spoiler title=”Show Answer” style=”fancy” icon=”caret”]Correct Answer : आघातवर्ध्यता[/su_spoiler]

🙇अगर किसी मिश्रधातु में एक धातु पारद है तो इसे क्या कहते हैं ?

  1. पारद मिश्रधातु
  2. आयरन मिश्रधातु
  3. अमलगम
  4. जिंक मिश्रधातु

[su_spoiler title=”Show Answer” style=”fancy” icon=”caret”]Correct Answer : अमलगम[/su_spoiler]

🙇 लोहे पर भाप की अभिक्रिया से कौन-सा गैस उत्पन होता है ?

  1. हाइड्रोजन गैस
  2. ऑक्सीजन गैस
  3. अमोनिया गैस
  4. नाइट्रोजन गैस

[su_spoiler title=”Show Answer” style=”fancy” icon=”caret”]Correct Answer : हाइड्रोजन गैस[/su_spoiler]

🙇 निम्न में कौन सा गुण कार्बनिक यौगिकों में प्रायः नहीं होता है ?

  1. जल में विलयेता
  2. निम्न द्रवणांक
  3. ज्वलनशीलता
  4. सभी

[su_spoiler title=”Show Answer” style=”fancy” icon=”caret”]Correct Answer : जल में विलेय[/su_spoiler]

🙇 मैग्नीशियम के दहन से जो उत्पादक बनते हैं वह –

  1. अम्लीय है
  2. उदासीन है
  3. क्षारीय है
  4. सभी

[su_spoiler title=”Show Answer” style=”fancy” icon=”caret”]Correct Answer : क्षारीय है[/su_spoiler]

🙇 सोडियम, लीथियम, कैल्सियम और निकेल में से किस धातु को चाकू से काटा जा सकता है ?

  1. सोडियम
  2. लीथियम
  3. कैल्सियम
  4. सभी

[su_spoiler title=”Show Answer” style=”fancy” icon=”caret”]Correct Answer : सोडियम[/su_spoiler]

🙇आभूषण बनने वाला सोना होता है ?

  1. 22 कैरेट का
  2. 24 कैरेट का
  3. 16 कैरेट का
  4. 23 कैरेट का

[su_spoiler title=”Show Answer” style=”fancy” icon=”caret”]Correct Answer : 22 कैरेट का[/su_spoiler]

 List of 118 Elements with Symbols and Atomic Number

Name of the ElementSymbol of the ElementAtomic Number
HydrogenH1
HeliumHe2
LithiumLi3
BerylliumBe4
BoronB5
CarbonC6
NitrogenN7
OxygenO8
FluorineF9
NeonNe10
SodiumNa11
MagnesiumMg12
AluminiumAl13
SiliconSi14
PhosphorusP15
SulfurS16
ChlorineCl17
ArgonAr18
PotassiumK19
CalciumCa20
ScandiumSc21
TitaniumTi22
VanadiumV23
ChromiumCr24
ManganeseMn25
IronFe26
CobaltCo27
NickelNi28
CopperCu29
ZincZn30
GalliumGa31
GermaniumGe32
ArsenicAs33
SeleniumSe34
BromineBr35
KryptonKr36
RubidiumRb37
StrontiumSr38
YttriumY39
ZirconiumZr40
NiobiumNb41
MolybdenumMo42
TechnetiumTc43
RutheniumRu44
RhodiumRh45
PalladiumPd46
SilverAg47
CadmiumCd48
IndiumIn49
TinSn50
AntimonySb51
TelluriumTe52
IodineI53
XenonXe54
CesiumCs55
BariumBa56
LanthanumLa57
CeriumCe58
PraseodymiumPr59
NeodymiumNd60
PromethiumPm61
SamariumSm62
EuropiumEu63
GadoliniumGd64
TerbiumTb65
DysprosiumDy66
HolmiumHo67
ErbiumEr68
ThuliumTm69
YtterbiumYb70
LutetiumLu71
HafniumHf72
TantalumTa73
TungstenW74
RheniumRe75
OsmiumOs76
IridiumIr77
PlatinumPt78
GoldAu79
MercuryHg80
ThalliumTl81
LeadPb82
BismuthBi83
PoloniumPo84
AstatineAt85
RadonRn86
FranciumFr87
RadiumRa88
ActiniumAc89
ThoriumTh90
ProtactiniumPa91
UraniumU92
NeptuniumNp93
PlutoniumPu94
AmericiumAm95
CuriumCm96
BerkeliumBk97
CaliforniumCf98
EinsteiniumEs99
FermiumFm100
MendeleviumMd101
NobeliumNo102
LawrenciumLr103
RutherfordiumRf104
DubniumDb105
SeaborgiumSg106
BohriumBh107
HassiumHs108
MeitneriumMt109
DarmstadtiumDs110
RoentgeniumRg111
CoperniciumCn112
NihoniumNh113
FleroviumFl114
MoscoviumMc115
LivermoriumLv116
TennessineTs117
OganessonOg118

118 Elements List PDF in Hindi

नाम एवं संकेतखोजकर्तापरमाणु भार (G/MOL)वर्ष
हाइड्रोजन (H)एच. कैवेन्डिश1.00791766
हीलियम (He)पी. जानस्सेन व एन. लॉकएर4.00261868
लीथियम (Li)जे.ए. अर्फवेडसन6.9411817
बेरेलियम (Be)एल.एन. वाऊक्वेलिन9.01221798
बोरॉन (B)जे. एल. लुजेक, एल. जे. थेनार्ड, एच. डेवी10.8111808
कार्बन (C)अज्ञात12.01073750 ईसा-पूर्व
नाइट्रोजन (N)डी. रदरफोर्ड14.00671772
ऑक्सीजन (O)शीले एवं प्रीस्टले15.9941772
फ्लोरीन (F)एच. मोइसन18.99841886
नियॉन (Ne)डब्ल्यू. रामसे व एम. ट्रेवर्स20.17971898
सोडियम (Na)एच. डेवी22.98971807
मैग्नीशियम (Mg)जे. ब्लैक24.3051755
अल्युमिनियम (Al)एच. सी. ओर्स्टेड26.98151825
सिलिकॉन (Si)जे. बर्जेलियम28.08551823
फॉस्फोरस (p)एच. ब्रांड30.97381669
सल्फर (S)अज्ञात32.065
क्लोरीन (Cl)के. शीले35.4531774
ऑर्गन (Ar)डब्ल्यू रामसे व जे. रेले39.9481894
पोटैशियम (k)एच. डेवी39.09831807
कैल्सियम (Ca)एच. डेवी40.0781808
स्कैण्डियम (Sc)एल.एफ.निल्सन44.95591879
टाइटेनियम (Ti)डब्ल्यू. ग्रेगर47.8671791
वनेडियम (V)ए.एम.डी.रियो50.94151801
क्रोमियम (Cr)एल.एन. वाऊक्वेलिन51.99611797
मैंगनीज़ (Mn)जे.जी. गन एवं आई. जी. कैम54.9381774
आइरन (Fe)अज्ञात55.845
कोबाल्ट (Co)जी. ब्रांट58.93321735
निकल (Ni)ए. क्रॉन्सटेड्ट58.69341751
कॉपर (Cu)अज्ञात63.546
जिंक (Zn)अज्ञात65.39
गैलियम (Ga)डि. ब्यासबाऊड्रेन69.7231875
जर्मेनियम (Ge)सी. विंकलर72.641886
आर्सेनिक (As)ए. मैग्नेस74.92162500 ईसा-पूर्व
सेलेनियम (Se)जे. बर्जेलियम78.961817
ब्रोमीन (Br)ए.जे. बालार्ड एवं सी.जे. लोविग79.9041826
क्रिप्टॉन (Kr)डब्ल्यू रामसे व एम. ट्रेवर्स83.81898
रुबिडियम (Rb)आर. बुनसेन व जी. किरचॉफ85.46781861
स्ट्रोन्शियम (Sr)डब्ल्यू क्रुकशंक87.621790
वाईटरियम (Y)जे. गेबोलिन88.90591794
ज़र्कोनियम (Zr)एम.एच. क्लापोर्थ91.2241789
नायोबियम (Nb)सी. हैचेट92.90641801
मॉलीब्डेनम (Mo)के. शीले95.941778
टेक्निशियम (Tc)ए. जे.सेगर व सी. पेरियर981937
रूथेनियम (Ru)के. क्लाउस101.071844
रोह्डियम (Rh)डब्ल्यू वोलेस्टीन102.90551803
पैलेडियम (Pd)डब्ल्यू. वोलेस्टीन106.421803
सिल्वर (Ag)अज्ञात107.8682
कैडमियम (Cd)एफ. स्ट्रोमेएर एवं के.एस.हर्मन112.4111817
इण्डियम (In)एफ. रीच व टी. रिक्टर114.8181863
टिन (Sn)अज्ञात118.71
ऐन्टिमोनी (Sb)अज्ञात121.763000 ईसा-पूर्व
टेल्यूरियम (Te)एम. वॉन रीचेन्स्टीन127.61782
आयोडीन (I)बी. कर्टियस126.90451811
जेनॉन (Xe)डब्ल्यू. रामसे व एम. ट्रेवर्स131.2931898
सीज़ियम (Cs)आर. बुनसेन, जी. किरचौफ132.90551860
बेरियम (Ba)शीले एवं डेवी137.3271808
लैन्थेनम (La)सी. मोसान्देर138.90551839
सीरियम (Ce)जे. बर्जेलियस व डब्ल्यू हिस्लिंगर140.1161803
प्रसियोडाइमियम (Pr)सी. वॉन वेल्सबाख140.90771885
नियोडाइमियम (Nd)सी. वॉन वेल्सबाख144.241885
प्रोमेथियम (Pm)जे. मरिन्सकी1451945
समेरियम (Sm)एल डि ब्यासबाऊड्रेन150.361879
युरोपियम (Eu)एच. डिमैके151.9641901
गेडोलिनियम (Gd)डि. मैरिग्नैक157.251880
टर्बियम (Tb)सी. मोसेन्डर158.92531843
डिसप्रोसियम (Dy)एल डी ब्यासबाऊड्रेन162.51886
होल्मियम (Ho)जे. सोरेट व एम. डेलाफोन्टेई164.93031878
इरबियम (Er)सी. मोसेन्डर167.2591839
थुलियम (Tm)पी. क्लीव168.93421879
वाईटर्बियम (Yb)सी. मैरिग्नैक173.041878
लुटीशियम (Lu)जी. अर्बेन174.9671907
हाफ्नियम (HF)डी. कॉस्टर एवं डि. हेवेसी178.491923
टेन्टेलम (Ta)ए. इकेबर्ग180.94791802
टंगस्टन (W)जॉन जोश एवं फोस्टो एल्युअर183.841783
रीनियम (Re)डब्लु. नोड्डाक व अन्य186.2071925
ओस्मियम (Os)एस. टेनेंट190.231803
इरीडियम (Ir)एस. टेनेंट192.2171803
प्लैटिनम (pt)ए.डि. उल्लोआ195.0781735
गोल्ड (Au)अज्ञात196.9665
मरकरी (Hg)अज्ञात200.59
थैलियम (Ti)डब्ल्यू. क्रूक्स204.38331861
लेड (Pb)अज्ञात207.2
बिस्मथ (Bi)जी. एग्रीकोला208.98041953
पोलोनियम (Po)पियरे व मैडम क्यूरी2091898
एस्टेटाइन (At)डी.आर.मैकेंजी एवं के.आर. मैकेंजी2101940
रेडॉन (Rn)फ्रेडरिक अर्नेस्ट2221900
फ्रैंसियम (Fr)एम. पेरे2231939
रेडियम (Ra)पियरे व मैडम क्यूरी2261898
ऐक्टिनियम (Ac)ए. डेविरने2271899
थोरियम (Th)जे. बर्जेलियम232.03811828
प्रोटेक्टिनियम (Pa)एफ. सॉडी एवं अन्य231.03591917
यूरेनियम (U)मार्टिन क्लेप्रॉथ238.02891789
नेप्च्यूनियम (Np)ई. मैकमिलन एवं पी. अबेलसन2371940
प्लूटोनियम (Pu)जी. सीबोर्ग एवं अन्य2441940
अमेरिशियम (Am)जी. सीबोर्ग एवं अन्य2431945
क्यूरियम (Cm)जी. सीबोर्ग2471944
बर्केलियम (Bk)जी. सीबोर्ग2471949
कैलीफोर्नियम (Cf)जी. सीबोर्ग एवं ए. घिओर्सो2511950
आइंस्टीनियम (Es)जी. सीबोर्ग एवं ए. घिओर्सो2521952
फर्मीयम (Fm)जी. सीबोर्ग एवं ए. घिओर्सो2571953
मेण्डेलीवियम (Md)जी. सीबोर्ग एवं ए. घिओर्सो2581955
नोबेलियम (No)जी. सीबोर्ग एवं ए. घिओर्सो2591958
लोरेनसियम (Lr)ए. घिओर्सो2621961
रदरफोर्डियम (Rf)ए. घिओर्सो एवं इवान फ्लेरो2611964
डब्नियम (Db)घिओर्सो या फ्लेरो2621967
सीबोर्गियम (Sg)जी. सीबोर्ग2661974
बोरियम (Bh)ओग्नेसियन2641981
हैसियम (Hs)मुन्जेनबर्ग एवं अन्य2771984
मेइट्नेरियम (Mt)मुन्जेनबर्ग एवं अन्य2681982
डार्म्स्टेडशियम (Ds)मुन्जेनबर्ग एवं अन्य1994
रेन्टजेनियम (Rg)एस. हॉफमैन2721994
युननबियम (Uub) या कोपरनिसियम (Cn)एस. हॉफमैन एवं वी. नीनोव1996
युनुनट्रियम (Uut)2003
युनुनक्वैडीयम (Uuq) या फ्लेरोवियम (Fl)1998
युनुनपेन्टियम (Uup)2003
युनुनहेक्सियम (Uuh) या लिवरमोरियम (Lv)2000
युनुनसेप्टियम (Uus)
युनुनोक्टियम (Uuo)2006

क्या सीखा आपने तो कैसी लगी आपको Periodic Table से सम्बन्धित यह लेख इसके बावजूद अगर किसी प्रकार के प्रश्न आपके पास है, तो हमे नीचे कमेंट मे पूछ सकते है, तथा इसे किसी अन्य को जरुर शेयर करें।

अपने प्रश्न पूछे